Zadowolenie nauczycieli z wynagrodzenia jednym z najniższych w Europie

Instytut Badań Edukacyjnych PIB opublikował wyniki najnowszej edycji międzynarodowego badania nauczania i uczenia się TALIS 2024. Wynika z niego, że polscy nauczyciele czują się źle wynagradzani i odczuwają duży stres zawodowy, ale poczucie misji zniechęca ich do odejścia z zawodu. 

TALIS (Teaching and Learning International Survey) to największy międzynarodowy program badawczy pokazujący z perspektywy praktyków edukacyjnych – nauczycieli i dyrektorów, funkcjonowanie zawodowe kadry nauczycielskiej, pracę szkół i środowisko nauczania i uczenia się. Badanie przeprowadzane jest cyklicznie, w 2024 roku uczestniczyło w nim ponad 50 krajów. W edycji TALIS 2008 i TALIS 2013 wzięli udział polscy nauczyciele gimnazjów, w roku 2024 – kadra nauczycielska klas 5–8 szkół podstawowych. Badanie w kraju odbyło się w marcu 2024 roku.

Poziom satysfakcji nauczycieli, jeśli chodzi o miejsce pracy pozostaje na bardzo wysokim poziomie. Aż 92 proc. badanych wskazało, że lubi pracę w szkole, a 82 proc. poleciłoby ją innym. Relacje w miejsce pracy jako pozytywne ocenia z kolei 88 proc. nauczycieli. 

Badanie ukazuje, że polscy nauczyciele przy wyborze zawodu kierują się przede wszystkim misją i wkładem w rozwój społeczny. 74prc polskich nauczycieli wskazało, że wpływ na przyszłe pokolenia jest dla nich bardzo ważny przy wyborze zawodu. 88 proc. podkreślało znaczenie pracy z dziećmi i młodzieżą. 

Zgodnie z wynikami TALIS 2024, nauczyciele w Polsce są zadowoleni z warunków zatrudnienia (80 proc.), z wyłączeniem wynagrodzenia. Tylko 20% deklarowało zadowolenie z wynagrodzenia, co stanowi jeden z niższych wyników (średnia dla badanych krajów UE: 37%).

Wyniki badania pokazują też, że Polska znalazła się wśród krajów o najniższej średniej wielkości oddziałów klasowych. Średnia wielkość klasy, szacowana na podstawie wskazań nauczycieli dotyczących liczby uczniów w nauczanym oddziale, zmniejszyła się w porównaniu z wcześniejszymi edycjami badania. W 2024 roku w oddziałach klas 5–8 uczyło się średnio 18 uczniów, w 2008 i w 2013 roku oddziały klasowe w gimnazjum wynosiły średnio 21 uczniów.

Prawie wszyscy nauczyciele w Polsce (95%) oceniali, że mają pełną lub znaczną autonomię w planowaniu i przygotowaniu lekcji (średnio we wszystkich badanych krajach: 91%, a w badanych krajach UE 96%) oraz wyborze metod i form nauczania. Ten obraz kontrastuje z poczuciem wpływu na decyzje podejmowane na szczeblu krajowym. Na tle innych krajów badania w Polsce szczególnie szeroko rozpowszechnione wśród kadry nauczycielskiej jest przekonanie, że jej głos nie jest uwzględniany przez władze.

Tylko 15% nauczycieli wskazało, że decydenci cenią opinie nauczycieli, a 9% – że nauczyciele w Polsce mają wpływ na politykę edukacyjną. 

Jednocześnie według nauczycieli ich zawód jest niedoceniany i nieszanowany. Jedynie 10% nauczycieli jest zdania, że społeczeństwo ceni ich zawód (średnia dla wszystkich badanych krajów – 35%, dla badanych krajów UE – 15%), jeszcze mniej – 9% – że jest on ceniony w mediach (średnia dla wszystkich badanych krajów – 31%, dla badanych krajów UE – 16%).

Z pełną treścią raportu z badania TALIS 2024 można się zapoznać na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych. 

mo/