Leśnicy ratują czarnkowskie lasy

W lasach Nadleśnictwa Krucz na coraz większych obszarach obserwowane jest zamieranie drzew. Miejscowi leśnicy zmagają się z następstwami zmian klimatu, w wyniku których są zmuszeni do przeprowadzenia nieplanowanych cięć sanitarnych.

Przykładem wystąpienia szkód jest oddział 1 leżący na terenie miasta Czarnków, który terytorialnie jest przypisany do leśnictwa Goraj. Gatunkiem panującym jest sosna w wieku 85 lat. W drugim piętrze lasu klon jawor, czeremcha, śnieguliczka, klon jesionolistny, lipa, jabłoń grusza  w  wieku od kilku do kilkunastu lat), pochodzące najczęściej z odnowień naturalnych. Miejsce to jest często odwiedzane przez mieszkańców miasta oraz okolic ze względu na bliskość cmentarza oraz miejsc spacerowych czy do treningów sportowych, a także tras rowerowych.

Lasy wokół cmentarza objęte są planowym cięciem pielęgnacyjnym. Przed rozpoczęciem prac w terenie, biorąc pod uwagę względy bezpieczeństwa, uzgodniono z Burmistrzem Miasta Czarnkowa sposób zabezpieczenia terenu przez Staż Miejską i Straż Leśną. Jednak przed przystąpieniem do prac leśnicy zauważyli, że gęste, zielone korony z każdym dniem stawały się coraz bardzie rude, co oznaczało, że zaczynają usychać. W tej sytuacji musiał ulec zmianie charakter cięcia - z pielęgnacyjnego na sanitarny.  

Głównym powodem pojawienia się posuszu (suchych drzew) jest stałe obniżanie się poziomu wód gruntowych, czyli susza. Drzewa, a szczególnie sosny rosnące na bogatszych (żyźniejszych) siedliskach, cierpią z powodu obniżenia się poziomu wód gruntowych poza strefę, do której sięgają korzenie. Bez stałego dostępu do wody drzewa stały się osłabione, co spowodowało, że owady i grzyby nie natrafiły na ich naturalną barierę ochronną. W takiej sytuacji szkodniki owadzie oraz grzyby mogły masowo zaatakować las przy cmentarzu.

Przyspieszony proces wydzielania się posuszu jest efektem działalności m.in. kornika ostrozębnego i przypłaszczka granatka oraz grzybów powodujących zamieranie pędów sosny główny sprawca to Gremmieniella abietina . Proces ten na razie jest obserwowany na siedliskach żyźniejszych i wilgotnych, na szczęście zjawisko to nie występuje na piaszczystych terenach Puszczy Noteckiej.

W lasach Nadleśnictwa Krucz, również występują inne niekorzystne zjawiska takie jak: gradacje owadów, np. sówki choinówki z lat 20-tych XX wieku która objęła swoim zasięgiem prawie całą Puszczę Notecką, ówcześni leśnicy musieli odnowić ponad 70 tys. ha lasu, brudnicy mniszki w latach 2016-2018 - gdzie wystąpiły żery na kilku tysiącach hektarach czy kornika drukarza, którego gradacja trwa od kilku lat. Pożary często występują zwłaszcza na uboższych siedliskach, w roku 2020 mieliśmy już 8 pożarów, w tym miejscu należy wspomnieć o dwóch dużych pożarach sprzed 30 lat, jakie miały miejsce na terenie Puszczy Noteckiej, gdy ogień strawił prawie 6 tys. ha lasu. Ponadto występują lokalne szkody od wiatrów oraz choroby, których oznaką są grzyby występujące na chorych drzewach. Susza dotyka lasy na całym obszarze Nadleśnictwa Krucz.

To są efekty zmian klimatu, z którymi zmaga się cały świat. Długookresowe susze, wielkoobszarowe pożary, nagłe powodzie czy huragany niszczące domy i ogromne połacie lasów to już nie jest problem zlokalizowany gdzieś na innym kontynencie. Zmiany klimatu powodują również przeobrażanie się ekosystemów leśnych w naszym kraju. Efektem tych zmian jest min. obserwowane w całej Polsce zamieranie takich gatunków drzew jak sosna, świerk, brzoza, modrzew czy buk. Patrząc z tej perspektywy jest bardzo prawdopodobne, że dojdzie do dalszego wydzielania się chorych drzew. Może to doprowadzić do rozpadu drzewostanu, czyli tak silnego osłabienia, które spowoduje konieczność usunięcia wszystkich chorych i zamierających drzew.

Jeżeli tak się stanie, leśnicy posadzą w ich miejsce nowe drzewa, które będą bardziej odporne na negatywne czynniki, a mieszkańcy Czarnkowa będą nadal mogli się cieszyć lasem w swoim mieście.